1.  افزایش تشنگی 
2.  ادرار کردن مکرر 
3.  گرسنگی زیاد
4.  کاهش وزن بدون علت 
5.  حضور کتون ها در ادرار    
6.  خستگی یا خواب آلودگی   
7.  تحریک پذیری          
8.  تاری دید    
9.  زخمهایی که با تاخیر بهبود می یابند                  
10.  عفونتهایی مکرر شامل عفونتهای پوست یالثه و عفونتهای واژن       
11.  پوست خشک و خارش دار   
12.  حالت گزگز در دستها وپاها

• فاکتورهای خطر برای دیابت نوع یک :

1. تاریخچه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت نوع یک باشند احتمال ابتلا فرد بالا می رود.
2. فاکتورهای محیطی: شرایطی از قبیل بیماریهای ویروسی احتمال دارند در ایجاد دیابت نوع یک نقش داشته باشند.
3. فاکتورهای تغذیه ای : این موارد شامل مصرف کم ویتامین D ،استفاده زود هنگام از شیر گاو یا شیر خشک های حاوی شیر گاو و استفاده از غلات  قبل از 4 ماهگی می باشند.هیچ کدام از این موارد ثابت نشده اند که به طور مستقیم باعث ایجاد دیابت نوع یک شوند.
4. فاکتورهای مربوط جغرافیا: بعضی از کشور ها مانند فنلاند و سوئد موارد بالاتری از دیابت نوع یک را دارند.
    

• فاکتورهای خطر برای دیابت نوع دو و پره دیابت:

1. وزن: هر چقدر بافت چربی بدن بالا باشد ، مقاومت سلولها به انسولین افزایش می یابد.
2. عدم تحرک: فعالیت فیزیکی به کنترل وزن کمک میکند و باعث می شود سلولها از قند خون استفاده کنندو سلولها به انسولین حساس تر می شوند.
3. سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به دیابت در صورت ابتلای والدین یا خواهر و برادربه دیابت نوع دوافزایش می یابد.
4. نژاد: بعضی نژادهای خاص مانند سیاه پوستان و سرخ پو ستان در معرض خطر بالاتری قرار دارند.
5. سن: هر چه سن بالاتر می رود،احتمال خطر ابتلا به دیابت نوع دو بیشتر می شود. دلیل این امر احتمالا ورزش کمتر، کاهش توده عضلانی و افزایش وزن با بالارفتن سن می باشد. البته متاسفانه دیابت نوع  دو به طور شایعی در کودکان، نوجوانان و بالغین جوان در حال افزایش می باشد.
    

• دیابت بارداری: اگر خانمی دچار دیابت بارداری بشود احتمال ایجاد پره دیابت یا دیابت نوع دو در او افزایش می یابد. همچنین اگر خانمی بچه با وزن بیشتر از 4 کیلوگرم نیز به دنیا بیاورد احتمال دیابت در او بیشتر می باشد.

1. سندرم تخمدان پلی کیستیک: زنان با این سندرم (یک بیماری شایع که با پریودهای نامنظم، افزایش رشد موها و چاقی مشخص می گردد) در معرض خطر بالاتری برای دیابت قرار می گیرند.
2. فشار خون بالا: فشار خون بالاتر از 90/140 میلیمتر جیوه باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو می شود.
3. سطوح کلسترول و تری گلیسرید غیر طبیعی: اگر سطح کلسترول HDL یا  کلسترول خوب پایین باشد، خطر ابتلا به دیابت نوع دو بالاتر است. افرادی که سطوح بالاتری از تری گلیسرید خون را دارند نیز در معرض دیابت نوع دو هستند.

• فاکتورهای خطر برای  دیابت بارداری

1. سن: زنان بالاتر از 25 سال دارای ریسک بالاتری هستند.
2. سابقه خانوادگی یا شخصی:اگر شخص پره دیابت داشته باشد یا یکی از خویشاوندان نزدیکش دچار دیابت نوع دو باشد در معرض خطر دیابت بارداری قرار دارد. در ضمن اگر خانمی در حاملگی قبلی دارای بچه با وزن بالا باشد یا سابقه  مرده زایی داشته باشد خطر این نوع دیابت در او بیشتر  است.
3.  وزن: داشتن اضافه وزن قبل از بارداری  شانس این بیماری را بالا می برد.
4.  نژاد :  بعضی از نژادها مثل سیاهان و سرخپوستان شانس بیشتری برای ابتلا دارند.

1. اشخاص با شاخص توده بدنی(BMI)بیشتر از 25 سال بدون توجه به سن شان که دارای فاکتورهای خطر اضافی نیز باشند. این فاکتورهای خطا شامل موارد زیر می باشد : فشار خون بالا، شیوه زندگی بدون تحرک، تاریخچه تخمدان پلی کیستیک، وضع حمل یک کودک بالاتر از 4 کیلوگرم ، تاریخچه دیابت بارداری، سطح کلسترول خون بالا، تاریخچه یک بیماری قلبی و داشتن یک خویشاوند مبتلا به دیابت
2.   هر شخص بالاتر از 45 سال توصیه می شود یک آزمایش قند خون غربالگری انجام بدهد و در صورت نرمال بودن آن، هر 3 سال آزمایش تکرار شود.

• آزمایشات دیابت نوع یک،دو و پره دیابت:

1. آزمایش هموگلوبین  گلیکولیزه (Hb A1C): این تست خونی ، سطح متوسط قند خون در دو یا سه ماه اخیر را نشان می دهد. این آزمایش درصد قند خونی را که به هموگلوبین(پروتئین ناقل اکسیژن در گلبولهای قرمز) متصل شده است را نشان می دهد. هرچقدر قند خون بیشتر باشد، این درصد افزایش می یابد. میزان هموگلوبینA1C ، 5/6 درصد یا بالاتر در دو نوبت جداگانه، نشان می دهد که شخص دیابت دارد.میزان بین7/5 تا 4/6 درصد نشان دهنده پره دیابت می باشد.میزان پایین تر از 7/5 درصد نرمال در نظر گرفته می شود.
2. آزمایش قند خون اتفاقی(Random): نمونه خون در هر زمانی میتواند گرفته شود، بدون توجه به زمانی که شما غذا خورده اید، میزان قند خون  بالاتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر، احتمال دیابت را مطرح می کند.
3. آزمایش قند خون ناشتا:نمونه خون بعد از ناشتا بودن شبانه انجام می شود. میزان قند خون کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر نرمال می باشد، میزان بین 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان پره دیابت در نظر گرفته می شود. اگر قند خون ناشتا در نوبت مختلف 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر باشد ،تشخیص دیابت گذاشته میشود.
4. آزمایش تحمل قند خوراکی: برای این آزمایش بعد از ناشتا بودن شبانه، یک مایع قند دار به شخص داده می شود سپس قند خون او به طور دوره ای  در 2 ساعت آینده چک میشود. اگر این میزان کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نرمال تلقی می گردد و اگر بیشتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد به عنوان دیابت درنظرگرفته می شود. مقادیر بین 140 تا 200 میلی گرم در دسی لیتر بیان کننده پره دیابت می باشد.

• آزمایشات برای تشخیص دیابت بارداری:

1. آزمایش چالش قند(Glucose challenge test=GCT): در این آزمایش شخص یک مایع گلوکزی می نوشد و یک ساعت بعد قند خون چک می شود، میزان قند خون پایین تر از 140 میلی گرم در دسی لیتر نرمال می باشد. اگر چه این میزان ممکن است در آزمایشگاه ها یا کلینیک های مختلف، تفاوت داشته باشد.اگر قند خون بالاتر از این میزان باشد ، تنها به این معنا است که شخص در معرض خطر بالاتری برای دیابت بارداری قرار دارد و برای تائید ابتلای او به دیابت بارداری نیازمند انجام تست پیگیری زیر می باشیم.
2. آزمایش تحمل قند(Glucose Tolerance test=GTT): برای پیگیری شخصی که آزمایش بالا در او مختل بوده است این آزمایش درخواست می شود. در اینجا به شخص ناشتا(قند خون ناشتا نیز ثبت می شود) یک مایع گلوکزی که دارای میزان بالاتری از گلوکز می باشد، داده میشود. سپس قند خون او هر ساعت یکبار  برای یک دوره 3 ساعته اندازه گیری می شود. اگر حداقل دو  مورد اندازه گیری شده از موارد چهار گانه فوق ، بالاتر از میزان نرمال باشند، تشخیص دیابت بارداری داده میشود.

بر اساس نوع دیابت و ارزیابی میزان قند خون، انسولین و دارو های خوراکی برای درمان دیابت به کار می روند. یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم نیز عوامل بسیار مهمی در در کنترل دیابت می باشند.

• درمانهایی که برای تمام انواع دیابت به کار می روند:

1.  کنترل وزن : یک عامل مهم در کنترل دیابت (و همچنین در کنترل سلامت انسان) داشتن یک وزن متعادل و سالم می باشد که از طریق یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی به دست آورده می شود.

2.  تغذیه سالم:بر خلاف نظر عموم مردم ، یک رژیم غذایی مخصوص دیابت وجود ندارد. رژیم غذایی افراد دیابتی بیشتر بر پایه استفاده از میوه ها،سبزیجات و غلات کامل (غذاهایی که مواد مغذی و فیبر بالاتر و کالری و چربی پایین تر دارند) و همچنین کاهش استفاده از فراورده های حیوانی،کربوهیدراتهای تصفیه شده و شیرینی ها قرار دارد.در واقع این رژیم غذایی برای تمام افراد خانواده مفید می باشد.البته بهتر است در مورد رژیم غذایی به ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، با یک متخصص تغذیه مشورت بشود.

 
3) فعالیت فیزیکی: هر شخص احتیاج به ورزشهای هوازی منظم داردو شخص دیابتی  نیز در این مورد استثنا نیست. ورزش باعث حرکت قند خون به سمت سلول ها می شود ، جایی که از ان به عنوان انرژی استفاده می گردد. ورزش همچنین باعث افزایش حساسیت نسبت به انسولین می شود که باعث می گردد که بدن به انسولین کمتری جهت انتقال قندخون به سلولها نیاز داشته باشد. پیاده روی ،شنایا دوچرخه سواری ورزشهای مناسب هوازی  میباشند. آنچه که مهم است این است که روزانه این فعالیت ها انجام شود،هدف این است که حداقل 30 دقیقه روزانه برای بیشتر روزهای هفته انجام شود.

• درمان ها برای دیابت نوع یک و دو

درمان برای دیابت نوع یک شامل استفاده از تزریقات انسولین یا استفاده از پمپ انسولین و پایش مداوم قند خون می باشد.درمان برای دیابت نوع دو شامل ارزیابی قند خون اولیه همراه با استفاده از دارو های خوراکی  دیابت ، انسولین یا هر دوی آنها می باشد.
 

• پایش قند خون: بر اساس برنامه درمانی ،قند خون افراد دیابتی ممکن است از چند بار در هفته تا  چهار تا هشت بار در روز چک و ثبت شود. ارزیابی دقیق، تنها راهی می باشد که میتوان مطمئن شد قند خون در محدوده طبیعی باقی می ماند.حتی با مراقبت دقیق،سطوح قند خون گاهی اوقات به صورت غیر قابل پیشبینی تغییر می کند. با کمک گرفتن از تیم درمانی دیابت، بیمار می توانددر مورد تغییرات قند خون در پاسخ به غذاخوردن، فعالیت بدنی، داروها،بیماری، الکل و استرس مطالب لازم را فرا بگیرد.

به علاوه پایش روزانه قند خون ، هموگلوبین A1Cجهت بررسی متوسط قند خون در دو تا سه ماهه اخیر ، مورداستفاده قرار می گیرد. در مقایسه با پایش روزانه قند خون، هموگلوبینA1C بهتر می تواند کارایی برنامه درمانی را نشان بدهد. هموگلوبین A1C بالا ، نشان دهنده این می باشد که رژیم درمانی یا برنامه غذایی شما باید تغییر یابد. میزان هموگلوبینA1C  مطلوب در بیماران دیابتی زیر 7 درصد می باشد.
 

• انسولین: بیماران با دیابت نوع یک برای زنده ماندن احتیاج به انسولین دارند و همچنین بسیاری از بیماران دیابت نوع دو یا دیابت بارداری نیز برای درمان به انسولین احتیاج دارند.

انواع زیادی از انسولین وجود دارد، که شامل انسولین سریع الاثر ، انسولین طولانی اثر و انواع بینابینی می باشند.
بر پایه نیاز بیمار ، پزشک ترکیبی از انواع انسولین را برای استفاده در سراسر روز و شب برای بیمار تجویز می کند.
 انسولین به صورت خوراکی نمی تواند استفاده شود چون آنزیم های معده عملکرد آن را تخریب می کند. انسولین اغلب از طریق سرنگ و سوزن ظریف یا از طریق قلم انسولین تزریق می شود. پمپ انسولین یک انتخاب دیگر می باشد . پمپ وسیله ای به اندازه موبایل می باشد که خارج از بدن قرار دارد، یک لوله مخزن انسولین  را به یک کاتتر وصل می کند که به پوست شکم وارد شده است. پمپ های بدون لوله نیز هم اکنون وجود دارند. شخص جهت استفاده از پمپ انسولین ، به آن برنامه می دهد که مقادیر مختلف انسولین با توجه به غذا ، فعالیت بدنی و میزان قند خون وارد بدن بشود.
 

یک شیوه جدید درمان که در حال حاضر در دسترس عموم نیست ،  لوز المعده مصنوعی می باشد. در این سیستم یک دستگاه پایش مداوم قند خون به یک پمپ انسولین متصل می باشد و دستگاه به طور خودکار میزان انسولین مورد نیاز را ترشح می نماید. نتایج آزمایشات بالینی با این دستگاه امیدوار کننده بوده است ولی برای تائید نهایی آن نیاز به تحقیقات بیشتر می باشد.

• داروهای خوراکی: گاهی اوقات برای درمان از داروهای خوراکی استفاده می شود .بعضی از این داروها لوزالمعده را تحریک به ترشح انسولین می کنند.برخی دیگر از تولید و آزاد سازی گلوکز از کبد ممانعت می کنند که باعث می شود انسولین کمتری برای انتقال قند به سلولها لازم باشد.عده دیگریاز این داروها از عملکرد آنزیم های معده یا روده که باعث شکسته شدن کربوهیدراتها می شوند ، جلوگیری می کنند. معمولا متفورمین اولین  دارویی می باشد که برای دیابت نوع دوتجویز می گردد.

• پیوند: در بعضی افراد مبتلا به دیابت نوع یک میتوان از پیوند لوزالمعده استفاده کرد. با یک پیوند موفق، نیاز به انسولین از بین میرود .اما پیوندها همیشه موفقیت آمیز نیستند و همچنین خطر های قابل توجهی دارند. بعد از پیوند بیمار نیازمند استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی برای جلوگیری از پس زدن پیوند می باشد که باید تا آخر عمر مصرف شوند. این داروها عوارض جانبیخطرناکیمثلریسکبالایعفونتوسرطاندارند. بهدلیلآنکه عوارض جانبی پیوند بیشتر از خود دیابت می باشند،پیوند برای افرادی استفاده می شود که دیابت در آنها کنترل نمی شود و یا برای کسانی که پیوند کلیه انجام داده اند.

• جراحی باریاتریک Bariatric: اگر چه این نوع جراحی به طور اختصاصی برای درمان دیابت نوع دو نیست ، افراد دارای دیابت نوع دو که شاخص توده بدنی بالاتر از 35 دارند، ممکن است از این جراحی سود ببرند.بیمارانی که جراحی بای پس معده انجام می دهند، سطوح قند خون مناسبی پیدا می کنند.اگر چه مزایا و معایب این جراحی برای دیابت نوع دو هنوز ناشناخته است.

• درمان دیابت بارداری

• درمان پره دیابت

• نشانه های مشکل در هر نوع از دیابت

1. قند خون بالا (هایپرگلسیمی):  قند خون بیمار دیابتی ممکن است به چندین علت بالا برود که شامل غذاخوردن زیاد، بیمار بودن یا خوردن ناکافی داروی کم کننده قند خون می باشد. قند خون بیمار باید به طور مرتب کنترل شود و نشانه ها  و علائم قند خون بالا مانند ادرار کردن مکرر ، تشنگی زیاد، دهان خشک ، تاری دید و تهوع باید مورد توجه قرار گیرند. اگر قندخون بالا باشد ، برنامه غذایی ، داروها یا هر دو باید تغییر یابند.

2. افزایش کتونها در ادرار(کتو اسیدوز دیابتی) : اگر سلول های بدن از منبع انرژی خودشان محروم شوند،بدن شروع به شکستن چربی ها می کند، این حالت منجر به تولید اسید های سمی می شود،که به نام کتون ها شناخته می شوند. از دست دادن اشتها، ضعف ، استفراغ، تب ، درد شکم  و بوی تنفس میوه ای ممکن است به این دلیل ایجاد شوند. ادرار باید توسط کیت تشخیص کتون ها آزمایش شود، اگر کتون ها در ادرار بالا باشند باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود. این حالت  بیشتر در دیابت تیپ یک مشاهده می شود.

3. سندرم هایپر گلیسمیک هایپر اسمولار  غیر کتونی:علایم و نشانه های این اختلال تهدید کننده زندگی شامل، قند خون بالاتر از 600 میلی گرم در دسی لیتر ، دهان خشک ، تشنگی زیاد، تب، خواب آلودگی ، توهم و  کاهش دید می باشند. سندرم هایپر اسمولار به وسیله قند خون خیلی بالا مشخص می شود، این حالت بیشتر در دیابت نوع دو دیده می شود و اغلب توسط یک بیماری ایجاد می گردد. اگر این علائم ایجاد شود، شخص باید سریعآ به پزشک مراجعه کند.

4. قند خون پایین(هیپو گلیسمی): اگر قند خون پایین تر از محدوده نرمال باشد ، به عنوان قند خون پایین یا هیپو گلیسمی شناخته می شود. قند خون به دلایل مختلف می تواند افت کند که شامل نخوردن یک وعده غذایی و فعالیت بدنی بیش از حد می باشد. اگر چه بیشتر علت آن خوردن داروی پایین آورنده قند خونی می باشد که باعث ترشح انسولین می گردد یا در بیمارانی که انسولین دریافت می کنند.

• شیوه زندگی و درمان های خانگی

• شیوه زندگی برای دیابت نوع یک و دو

1. شناسایی خودتان: یک دستبند یا گردنبند که نشان دهد شما مبتلا به دیابت هستید ، بیاندازید. یک کیت گلوکاگون در نزدیکی خودتان جهت موارد اورژانس قند خون پایین، نگهداری کنید و مطمئن باشید نزدیکان یا دوستانتان روش مصرف آن را بدانند.

2.  برنامه ریزی جهت معاینه سالانه بدنی و معاینه چشم: در معاینه سالانه بدنی، پزشک، هر گونه عارضه مربوط به دیابت را و سایر مسائل پزشکی را  بررسی میکند.متخصص چشم هم نشانه های  آسیب شبکیه ، آب مروارید و گلوکوم را بررسی  میکند.

3.  واکسیناسیون: قند خون بالا سیستم ایمنی را ضعیف می کند. هر سال باید واکسیناسیون آنفولانزا انجام شود و پزشک ممکن است واکسیناسیون پنومونی را هم پیشنهاد دهد. اگر واکسیناسیون هپاتیت B نیز انجام نشده است، بهتر است بیماران مبتلا به دیابت آن را هم انجام دهند.

4.  به پاها توجه شود: پاها باید به طور روزانه در آب ولرم شستشو شوند سپس به آرامی خشک شوند،به خصوص فضا های بین انگشتان پاها مهم هستند، سپس با یک لوسیون مرطوب شوند ولی بین انگشتان پاها مرطوب نشوند. پاها هر روز از لحاظ وجود تاول ، ترک، زخم، خونریزی یا تورم جستجو شوند. اگر زخم یا مشکل دیکری در پا یافت شود که خود به خود بهبود نیابد با پزشک مشورت شود.

5.  فشار خون و کلسترول کنترل شوند: خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم به کنترل این دو کمک می کند ولی در صورت لزوم می توان از داروها نیز استفاده کرد.

6.  مراقبت از دندانها: دیابت ممکن است باعث عفونتهای جدی لثه بشود . مسواک و نخ دندان حداقل دو بار در روز باید استفاده شوند. در دیابت نوع یک و دو باید معاینات دندانپزشکی منظم برنامه ریزی شود و در صورت وجود خونریزی  در لثه ها یا قرمزی و تورم آنها به دندانپزشک مراجعه شود.

7.  اگر سیگار می کشید یا از انواع دیگر تنباکو استفاده می کنید، برای ترک آنها از پزشک کمک بگیرید: سیگار کشیدن باعث افزایش خطر عوارض مختلف دیابت می شود. افراد سیگاری که دیابت دارند نسبت به افراد غیر سیگاری  مبتلا به دیابت، به احتمال بیشتری دچار مشکل قلبی عروقی می شوند.

8.  اگر الکل مصرف می کنید باید مراقبت بیشتری انجام دهید:الکل می تواند باعث افزایش یا کاهش قند خون شود، که این بستگی به میزان مصرف الکل و خوردن غذا همزمان با آن دارد. اگر تصمیم به مصرف الکل گرفتید فقط در حد متوسط آن را بخورید و همیشه الکل را همراه با غذا مصرف کنید.به یاد داشته باشید که میزان الکل مصرفی را در میزان کل کربوهیدرات مصرفی روزانه تان محاسبه کنید و سطح قند خونتان را قبل از رفتن به تخت خواب چک کنید.

9.  استرس را جدی بگیرید: هورمون هایی که در بدن در پاسخ استرس طولانی مدت ترشح می شوند ممکن است عملکرد انسولین را مختل کنند و باعث بالارفتن بیشتر قند خون شوند. تکنیک های آرام شدن(Relaxation) را فرا بگیریدو به مقدار کافی بخوابید.

طب مکمل:
مواد زیادی شناخته شده اند که در بعضی مطالعات نشان داده شده اند که حساسیت به انسولین را بهبود می دهند، در صورتی که مطالعات دیگر نشان می دهند که در کنترل قند خون و کاهش هموگلوبین  A1Cبهبودی ایجاد نکرده اند.به علت وجود این یافته های متناقص، درمانهای جایگزین در حال حاضر برای درمان دیابت توصیه نمی شوند .اگر شما تصمیم به استفاده از درمان مکمل گرفتید، داروهایی را که پزشک تجویز کرده است قطع نکنید و با پزشکتان مشورت کنید. به علاوه هیچ درمان قطعی برای دیابت وجود ندارد و افرادی که انسولین مصرف می کنند نباید مصرف آن را قطع کنند.

1. خوردن غذاهای سالم: غذاهایی که چربی و کالری کم و فیبر بالایی دارند را انتخاب کنید.میوه ها، سبزیجاتو دانه های کامل ارجحیت دارند.
2. فعالیت بدنی بیشتر: حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی وجود داشته باشد.
3. کاهش وزن: اگر اضافه  وزن دارید، کم کردن 7 درصد وزن بدن می تواند خطر دیابت را کاهش دهد.